انسان خاکی طبعا از فقر و کمبود گریزان است. آدمی اگر در یک گوشه زندگی خود احساس نقص و فقر کند، تا حد امکان تلاش می‏ کند که آن نقص را تکمیل و آن فقر را برطرف سازد. مثلا فقر مالی را هر کسی حس می‏ کند و تلاش می‏ نماید که با این نوع فقر، مبارزه کند.

ولی فقرهای معنوی از قبیل فقر در تربیت و ادب، کمتر برای اشخاص قابل درک است. کسی که فاقد ادب معاشرت و اخلاق انسانی و تربیت صحیح اجتماعی است، معمولا خودش کمبود خود را حس نمی‌کند. خصوصا اگر اخلاق زشت وی در روحش رسوخ یافته باشد و به اصطلاح برای او “ملکه” شده باشد. فقر علمی و فکری نیز از همین قبیل است. آدم جاهل و کم خرد هرگز جهالت و کم خردی را احساس نمی‏ کند.

لذا اگر بگویند لازم ترین و مفیدترین دانایی‌ها و توجه ‏ها برای بشر چیست؟ باید گفت توجه به فقر علمی و توجه به نادانی. در حقیقت علم و فکر، غذای روح است. لذا آدمی باید به همان اندازه که درباره معاش خود فکر می‏ کند، درباره غذای روح خود نیز بیاندیشد و بر این اساس همان مقدار که در غذاهای جسمی، مراقبت لازم و ضروری است، در غذاهای روحی نیز لازم و ضروری خواهد بود.

همان طور که غذاهای جسمانی، بعضی مقوی و بعضی ضعف ‏آور است؛ بعضی نشاط انگیز و بعضی سستی ‏آور و بی ‏حال کننده است؛ بعضی موجب سلامتی و برخی مسموم کننده است؛ غذاهای فکری نیز همین‏ گونه هستند. تعلیماتی که آدمی فرا می‏گیرد و کتاب هایی که مطالعه می‏ کند و مقالاتی که می‏ خواند و سخنرانی هایی که گوش می‏ کند، از لحاظ تاثیر گذاری یکسان نیستند. بعضی‏ فکر و اراده را تقویت می کنند و برخی به آدمی یأس و نومیدی می‏ بخشند. بعضی از تعالیم است که آدمی را به حیات و زندگی و نظام آفرینش خوش بین می‏کند؛ اما بعضی آموزه ها، حیات و زندگی را در نظر انسان بیهوده و بی‏هدف و خلقت را عبث معرفی می‏نماید و آدمی را نسبت به همه چیز و همه کس حتی نسبت به خودش بدبین می ‏گرداند.

بنابر این، آدمی از آن نظر که مدیر وجود خویش و مسئول سعادت خویشتن است، وظیفه دارد تا در خصوص افکاری که می‏خواهد به ذهن خود وارد کند، مراقبت نماید و مسئولین اجتماع نیز از آن جهت که مدیر و مسئول جامعه‏ اند، وظیفه دارند که مراقب غذای روحی اجتماع باشند.

در همین راستا است که امام حسن مجتبی (علیه السلام) می ‏فرمایند:

“عجبا که مردم درباره خوراکیهای خویش می‏ اندیشند؛ اما درباره افکار و معلومات و معقولاتی که به مغز خود وارد می‌نمایند، هیچ نمی‏ اندیشند و به (آنها) توجه ندارند. شکم را از خوردنی زیان آور حفظ می‌کنند؛ ولی باکی ندارند که افکار پلید در روان آنها وارد شود.” (1)

(برگرفته از کتاب “حکمت‌ها و اندرزها"، تألیف: “استاد شهید مرتضی مطهری"(با تلخیص))

فرارسیدن نیمه ماه مبارک رمضان، سالروز میلاد

کریم اهل بیت (علیهم السلام)

پیشوای دوم شیعیان

حضرت امام حسن بن علی المجتبی (علیه السلام)

را به تمامی مسلمانان، به خصوص شما دوست گرامی تبریک و تهنیت می‌ گوییم.

پاورقی:

1ـ قال الامام حسن بن علی المجتبی(علیه السلام): “عجبت لمن یتفکر فی مأکوله کیف لا یتفکر فی معقوله! فیجنب بطنه ما یؤذیه و یودع صدره ما یردیه” (بحار الانوار، جلد 1، صفحه 218